In NRC Handelsblad stond een dezer dagen een prachtige advertentie voor het circulaire kantoor, met onder meer hergebruikte wandcontactdozen, re-used muurverf en klimaatneutrale koffie – wat dat ook moge zijn.
Ook niet-NRC-lezers kan het onmogelijk zijn ontgaan: de nieuwste duurzaamheidstrend is de ‘circulaire economie’. Een aantrekkelijk concept dat de hele leef- en productieketen omzet in gesloten kringlopen. Die gedachte is natuurlijk niet nieuw: tot voor kort was zij nog in de mode onder de noemer cradle-to-cradle en ver daarvoor concretiseerde zij zich al in onder meer het bruine kringlooppapier. Een keur aan ecolabels maakt inmiddels duidelijk: het beestje krijgt regelmatig een andere naam.
Steekhoudend als de circulaire gedachte niettemin is en valide als ook de zoektocht naar nieuwe perspectieven en productiemethoden is, één en ander uit zich echter ook vaak in valse romantiek en een hoge mate van inefficiëntie. Een voorbeeld is de kleinschalige, retro-achtige productie van zogenaamd ‘eerlijk’ voedsel, zoals die momenteel opgang maakt. Of het verkrijgen van energie uit biomassa. Het grondbeslag dat met dit soort methoden nodig is om aan de totale vraag te voldoen, is alles bijeen enorm. Wat uiteindelijk dramatisch ten koste gaat van de voedselproductiecapaciteit en de biodiversiteit. En bovendien enorme hoeveelheden CO2-uitstoot met zich meebrengt.
Gelukkig toont de advertentie in NRC ook een toepassing die werkelijk circulair is: de zon, een voorlopig onuitputtelijke bron van licht en energie die iedere dag opnieuw voor niets opgaat. In een enkel uur valt op het totale aardoppervlak aan zonne-energie het equivalent van het wereldwijd energieverbruik over een vol jaar. Bij deze capaciteit verbleekt de beschikbare fossiele brandstofvoorraad. Laten we de zon daarom zowel actief (pv-cellen) als passief (daglicht) binnenlaten als licht- en energiebron. En daarmee als mensen weer een voorbeeld nemen aan alle andere organismen op aarde. Meer circulair dan dat gaat het niet worden.
Ronald Schleurholts, directeur-architect cepezed, Delft
Cobouw, 19 februari 2015
circulair visionair
