Bij zijn aanstelling als jongste fractievoorzitter ooit maakte Jesse Klaver van GroenLinks direct duidelijk waarop hij zijn pijlen zou gaan richten: het ‘economisme’. De politiek is in Klavers ogen te veel bezig met het directe rendement van maatregelen, zonder daarbij oog te hebben voor zachte waarden als duurzaamheid, gezondheid(szorg) en cultuur. Mij lijkt het twijfelachtig dat de politiek zich alleen laat leiden door doelmatigheid, maar los daarvan is de weging van het nut, de noodzaak en de effectiviteit van maatregelen toch ook essentieel in de besluitvorming van mensen, bedrijven en organisaties.
In de bouw is dat niet anders: bij verduurzaming van vastgoed is de terugverdientijd vaak een doorslaggevende factor. Zonnepanelen beginnen inmiddels steeds rendabeler en dus zichtbaarder te worden, terwijl windmolens binnen de bebouwde kom een stille dood zijn gestorven.
Voor architecten is het evengoed van belang de economische waarde van hun ontwerpen te optimaliseren. Dat is nog lastig, want niet alles laat zich vangen in harde getallen. Gebouwen die in de ene periode als fantastisch en toonaangevend gelden, vertonen later bijvoorbeeld nogal eens grote manco’s.
Welke aspecten die niet direct samenhangen met de bouwkosten of zich gemakkelijk laten extrapoleren in een financieel model zijn dan toch economisch te waarderen? Dan gaat het onder meer over bijvoorbeeld flexibiliteit en een aanpasbare ruimtelijke structuur, die veranderlijk en dus lang gebruik faciliteren. Prettige ruimten met een hoog comfort dragen daarnaast significant bij aan het welbevinden van gebruikers, terwijl zaken als een goede ventilatie, uitnodigende trappen en ruime daglichttoetreding een directe weerslag hebben op hun gezondheid.
De Nederlandse bouwproductie bedraagt jaarlijks grofweg een derde van het bedrag dat we aan zorg besteden. Meer aandacht voor de welzijns- en gezondheidsaspecten van gebouw en omgeving kost zo relatief weinig, terwijl het economisch rendement wel eens fors kan zijn. Duurzaamheid, gezondheid en economisme gaan zo eigenlijk prima samen.
Ronald Schleurholts, directeur-architect cepezed, DelftCobouw, 26 november 2015
economisme
