Heeft u hem weer opgetuigd, de kerstboom? Jaarlijks sleept Nederland zo’n 2,5 tot 3 miljoen kerstbomen naar zijn huizen en gebouwen. Feestelijk natuurlijk, maar toch ook weinig duurzaam, zo’n stukje langzaam stervend groen thuis. In het beste geval krijgt een pierig boompje nog levensverlenging in de tuin, maar meestal wordt het uiteindelijk gewoon het GFT of de brandstapel. Eenzelfde lot maar in een ander tempo wacht de gemiddelde kantoorficus of -sanseveria, die na trouwe dienst veelal vergeeld en verstoft een onopgemerkt einde vindt. Wat we aan natuur onze gebouwen op en in brengen, delft zo vrijwel standaard het onderspit.
Die realiteit staat in schril contrast met het overwoekerend groen dat je de laatste jaren veelvuldig terugziet in architectonische artist impressions. Gevels, daken, balkons en interieurs van vaak in brokkelige pixelstructuren ontworpen bouwvolumes zijn hierin weelderig begroeid met jungleachtige beplanting die in intensiteit aan eeuwenoude tempelcomplexen in de oerwouden van Midden-Amerika en Zuidoost-Azië doen denken. Vooral de Italiaanse architect Stefano Boeri kan er wat van, met zijn verticale bossen en gebouwen die zelfs in vorm soms aan Maya-tempels doen denken.
De natuur tegenover de mens: het blijft toch altijd een spanningsveld. In de complexen van Angkor Wat of Calakmul is de natuur inmiddels duidelijk aan de winnende hand, ondanks dat ze inmiddels behoorlijk zijn aangeharkt voor het toerisme. Het overdonderend groen in de hedendaagse architectuur is daarentegen vaak wat artificieel, geforceerd en regelmatig tamelijk lullig en troosteloos. Het blijft ook waken voor ‘schaamgroen’, dat een attractieve visuele hoofdrol speelt om de beperkte conceptuele en/of esthetische kwaliteit van een ontwerp te verhullen.
In de ruimtelijke arena van de moderne wereld kunnen we ons ook niet veroorloven dat de natuur echt wint; zij moet gereguleerd in bedwang gehouden. Maar je gunt geen enkel groen toch een einde als de kerstboom of kantoorsanseveria.
Ronald Schleurholts, architect-directeur cepezed
Cobouw 21 december 2017
groen
