Al tijdens zijn vaak lachwekkende verkiezingscampagne ging Donald Trump aanwijsbaar vrij met de feiten om. Inmiddels is hij niettemin POTUS, President of the United States, en is het nog bonter.
Het apparaat van The Donald maakt nu gebruik van zelf geconcipieerde ‘alternative facts’, die vooral verbijstering en verontwaardiging oogsten. Een feit is immers een objectief vastgestelde, controleerbare waarheid; daar kun je op verschillende manieren tegenaan kijken of mee omgaan, maar dat verandert niets aan de basale gegevenheid die er inherent aan is.
Op de keper beschouwd vertoont de bouw zorgwekkend veel parallellen met de Trumpiaanse werkelijkheidsbeleving: tijdens het aanbestedings-, uitvoerings- en opleveringsproces zijn partijen immers voortdurend in debat over wat nu wel of niet feitelijk vastgesteld of gecontracteerd is. Het eindresultaat is zo veelal een tamelijk vrije interpretatie van wat ontworpen is.
Zoals de halfbakken en ondoordachte decreten van de nieuwe president nu al leiden tot chaos en onvoorziene neveneffecten, hebben het geharrewar en de kortzichtige wijzigingen in de bouw ook hun onmiskenbare uitwerking, zoals kwaliteitsvermindering en hoge faalkosten.
Dat kan ook echt anders. Waar we in Nederland vaak oplopen tegen een dik rookgordijn van vermijdingsargumenten over onvoorziene complexiteit, ontbrekende garanties en ‘’onbouwbaarheid’’, zo vormen het ontwerp en de contractstukken in Duitsland gewoon een feitelijk kader. Zo werden de taps toelopende staalkolommen in ons ontwerp voor de Porsche-fabrieken in Leipzig zonder enige discussie uitgevoerd. Dat was in Nederland nooit gebeurd – het zou een buiskolom geworden zijn. Toch bestaan ook hier positieve voorbeelden. Zoals de Moreelsebrug in Utrecht, die met het ontwerp als feitelijk vertrekpunt voor de engineering en bouw voorbeeldig tot stand is gebracht.
Het vaststellen van common ground, gedeelde vertrekpunten waarover iedereen het eens is en die het hele traject door als strak kader gelden, kan tot geweldige resultaten leiden. Een les die ook buiten de bouw hard nodig is de komende tijd.
Ronald Schleurholts, directeur-architect cepezed, DelftCobouw, 1 februari 2017
alternatieve feiten
