Het Zuiderstrandtheater in Scheveningen wordt gedemonteerd en verplaatst naar de gemeente Oss. Hoe gaat dat in zijn werk? ‘Legoliseren’, zegt Arend van de Beek van Lagemaat. Hij en Menno Rubbens (cepezedprojects) vertellen over dit en de vele andere innovatieve en circulaire projecten die hun bedrijven samen doen, aan Thomas van Belzen, in de podcast Doorzagen.
20 miljoen redenen
“Wij slopen ongeveer 20 miljoen ton beton en steenachtige materialen per jaar. Veel architecten en ontwikkelaars bouwen voor de eeuwigheid, maar wij hebben 20 miljoen redenen per jaar dat dit niet zo is”, opent Van de Beek het gesprek. ‘Hebben we dan verkeerd gebouwd?’ vraagt Van Belzen zich af. “Het is heel moeilijk om 40-50 jaar vooruit te kijken.” “Maar”, vult Rubbens hem aan. “Het begint natuurlijk bij het ontwerp. Ze zijn niet goed ontworpen, niet losmaakbaar ontworpen.”
invoeren demontageplan bij nieuwbouw
Rubbens was eerder al pleitbezorger voor het invoeren van een demontageplan bij elk nieuwbouwplan. “Om ontwerpers en initiatiefnemers van gebouwen te stimuleren na te denken over de vraag: wat gebeurt er met m’n gebouw na de eerste levensduur? We zijn namelijk heel erg gefocust op die eerste levensduur van een gebouw. De eerste gebruiker, de opening, het feestje. Maar je moet ook echt nadenken over wat er gebeurt als na 5 of 10 jaar, want dat is meestal het geval, de eerste gebruiker eruit gaat. En dan sta je soms met je handen in het haar: wat moet ik nu met m’n gebouw.”
heel circulair
In het Zuiderstrandtheater vindt morgen ook een feestje plaats. Niet vanwege de eerste paal, maar vanwege het feit dat het gebouw als geheel een circulair tweede leven gaat krijgen. De materialen worden niet gerecycled (‘mensen vinden dat al snel circulair genoeg’), maar het gebouw wordt in zijn geheel onderdeel van de nieuwbouw van theater De Lievekamp in Oss. Echt heel circulair dus. Precies wat de gemeente Den Haag voor ogen had.
in legosteentjes opdelen
Hoe het theater verplaatst wordt? “We legoliseren het origineel, de donor. Dan gaan we het in een 3D-pakket zetten. Dan gaan we het virtueel helemaal in legosteentjes opdelen. Daarmee gaan we met Menno z’n club om tafel en zeggen: dit is de blokkendoos”, vertelt Arend van de Beek van Lagemaat. Makkelijk gaat dat niet altijd. “Voor alle elementen die je los kunt halen, gaan we onderzoek doen. Dat is echt soms recherchewerk: mensen opsporen en interviewen, soms ook röntgenopnamen maken. Maar uiteindelijk zorgen we ervoor dat we kunnen voorspellen hoeveel elementen er in hoeveel verschijningsvormen ontstaan en wat daar de constructieve eigenschappen van zijn.”
drie gradaties circulaire projecten
Lagemaat en cepezed doen verschillende innovatieve en spraakmakende circulaire projecten samen. “We hebben eigenlijk drie gradaties. Prinsenhof A in Arnhem was helemaal niet losmaakbaar. Lagemaat moest het helemaal uit elkaar zagen. De Tijdelijke Rechtbank Amsterdam was heel losmaakbaar ontworpen. Het Zuiderstrandtheater zit er een beetje tussenin”, vertelt Menno Rubbens. “De staalconstructie is redelijk losmaakbaar, maar er zit toch af en toe wat beton aan vast gestort, waardoor je toch wel stukjes moet gaan zagen.”
carbon-lockdown
Beide mannen zijn het er over eens dat we als bouwsector naar een circulaire bouwvoorraad moeten toewerken ‘vanwege de enorme hoeveelheid CO2-besparing die je daarmee kan bereiken’. Rubbens: “Stel dat we ooit uiteindelijk naar een carbon-lockdown gaan, dan is een gebouw verplaatsen en remonteren op een andere plek nog wel iets dat mogelijk is. Vooral als je geen nieuwe materialen meer mag produceren.”
podcast: doorzagen
Beluister het gehele gesprek waarin ook wordt uitgelegd waarom de Tijdelijke Rechtbank Amsterdam voor alle betrokkenen een succes is door levering van hoge kwaliteit voor een lagere prijs. En wat een oplossing kan zijn tegen ‘de verdozing van Nederland’. De podcast is te beluisteren via Spotify en te bekijken via YouTube.
Case Zuiderstrandtheater: ‘Legoliseren’ is basis van circulair (her)bouwen
