“Bepalend voor de eisen aan een gebouw zijn normaal gesproken de mensen die het gebruiken,” vertelt projectarchitect Jochem Paauwe van het CollectieCentrum Nederland (CC NL). “Dat is in het geval van het CCN NL helemaal anders: in dit project waren de kunst- en erfgoedstukken op alle vlakken maatgevend.”
maatvoeringen
Dat was ook letterlijk het geval: veel zaken als hoogten en maatvoeringen zijn afgestemd op de collectiestukken. “Al vroeg in het proces hebben we gekeken naar de formaten en gewichten van de zwaarste, grootste en hoogste objecten. Die hebben we vervolgens als ijkpunt genomen, want alle stukken moeten goed natuurlijk handelbaar zijn,” vertelt Jochem.
veilige verplaatsingen
Een ongemak in de eerdere depots die CC NL nu heeft vervangen, was dat er rails van allerlei stellingen en rolkasten op de grond lagen. Veel depotstukken waren daarom niet bereikbaar met een heftruck; het rijden over de rails zou niet alleen de rails zelf beschadigen, maar ook trillingen produceren die de stukken zouden kunnen beschadigen. “Veel moest dus steeds met de hand getild worden, maar dat nam weer eigen risico’s met zich mee. In het nieuwe gebouw zijn alle stellingenrails ingestort in de gevlinderde afwerkvloer. Tijdens de bouw zijn daarvoor op het dak allerlei testen gedaan. Er liggen dus ook nog steeds stukken rails in het dak.”
minimale installaties
Wat betreft de installaties in ingezet op radicale minimalisering. “Installaties kosten niet alleen energie, maar vormen ook een gevaar,” zegt Jochem. “Ze kunnen stuk gaan waardoor ze het klimaat niet meer reguleren en je collecties te lijden hebben, maar ze kunnen bijvoorbeeld ook gaan lekken en zo schade veroorzaken. Of er kan kortsluiting en daarmee brand in ontstaan.” De oplossing voor een minimum aan installaties is gevonden in een klimatiseringsconcept met een hoogisolerende gebouwschil maar een ongeïsoleerde vloer, die in direct contact staat met de grond eronder. Het klimaat blijft zo met weinig regulering goed en stabiel. Om kortsluiting te voorkomen zijn deuren in de depots bijvoorbeeld handmatig in plaats van elektrisch. Om dezelfde reden bevinden rookmelders zich niet in de depots zelf maar erbuiten, verbonden aan luchttoevoer vanuit de depots.
vocht en stof
Vocht en stof waren bij het ontwerpen van de depots ook belangrijke thema’s. “De betonnen buitenwanden zijn gestort in segmenten van zo’n 6 x 25 meter en zijn superglad, zodat er geen stof aan hecht,” zegt Jochem. “De binnenwanden zijn van kalkzandsteenblokken die niet alleen scheidingen vormen, maar ook hygroscopische buffers. Het kalkzandsteen ademt; het neemt vocht op, maar geeft het ook af. Om er geen stof aan te laten hechten, zijn de binnenwanden geschilderd met vochtdoorlatende latex.” Om water buiten te houden, lopen hemelwaterafvoeren niet door de depots maar zijn ze geïntegreerd achter de gevelafwerking.
cc nl: ontwerpen voor kunst en erfgoed
