chantal van schaik: CO2-uitstoot in de bouw wordt niet serieus genomen

Voor cepezeds Green Week kwam ‘transitiemanager’ Chantal van Schaik vandaag langs, een van de twee directeuren van HollandHoutland. Zij gaf een lezing over de noodzaak om over te stappen naar biobased materiaal.

Chantal noemt in haar presentatie twee belangrijke ontwikkelingen die de bouwindustrie de komende tijd drastisch kunnen veranderen. Ten eerste al het nieuwe biobased bouwmateriaal dat recent is ontwikkeld. Op de Floriade waren deze zomer voorbeelden te zien van bouwmateriaal van onder meer paprika, zeewier en het aloude stro. Zij voorziet dat het binnen een paar jaar mogelijk zal zijn om alle nieuwe kantoren en woningen met biobased materiaal te bouwen. Een andere belangrijke ontwikkeling is de groeiende woningbouwopgave, die met het oog op de CO2-uitstoot volgens Chantal niet anders opgelost kan worden dan binnenstedelijk en met biobased materiaal. Voorafgaand aan haar komst legden we Chantal drie vragen voor.


cepezed: ‘Architecten dragen op verschillende manieren bij aan duurzaamheid en een circulaire economie. Wat kunnen zij volgens jou het beste doen om de architectuur echt te verduurzamen?’
Chantal: ‘Ik beoordeel het klimaateffect van bouwmaterialen en ben geen deskundige op het gebied van bouwtechniek. Maar het komt op mij niet logisch over dat we het energieverbruik voor de eindgebruiker met veel moeite en inspanning proberen te verminderen, terwijl we geen rekening houden met de duurzaamheid van bouwmateriaal, dus met de grondstoffen. Ga je uit van een levensduur van zestig jaar, dan veroorzaakt de bouw- en renovatiefase ten opzichte van het gebruik het grootste deel (62%) van de CO2-uitstoot. HollandHoutland stuurt aan op het kiezen van de juiste materialen. Hout groeit langzaam, in dertig, veertig jaar, en slaat in die periode CO2 op. Materiaal dat sneller groeit, zoals stro, vlas en hennep, slaat in dezelfde periode meer CO2 op. Wij proberen dit inzichtelijk te maken. Werken met nieuw materiaal is een uitdaging voor architecten, het vereist andere vaardigheden en samenwerking met andere partners in de bouwsector. Er valt een hele nieuwe markt van leveranciers, producten en mogelijkheden te ontdekken.’

^{tekst loopt door onder de foto's}

cepezed: ‘Valt er veel te winnen op het gebied van duurzaamheid als je kijkt naar het bouwproces? Zie je hier ook een rol weggelegd voor architecten?’
Chantal: ‘Echt voldoen aan het Verdrag van Parijs vraagt een complete omslag van de bouwsector, om een systeemverandering. Om dat te bewerkstelligen is innovatie nodig en zullen er fundamentele keuzes moeten worden gemaakt. Want bouwen met biobased materiaal draait om meer dan alleen de keuze voor een ander materiaal. Architecten zijn zich daar wel van bewust, maar hun opdrachtgevers vaak nog niet. De groeiende ambitie en de wens om duurzamere gebouwen te maken blijft nog te vaak hangen bij een idee van ‘nice-to-have’, of ‘als het maar binnen het budget past’. Architecten zouden opdrachtgevers moeten confronteren met de langetermijngevolgen voor het milieu en in sociaal-maatschappelijk opzicht. Dat is een uitdaging, maar architecten ontwerpen de wereld van morgen. Hun keuzes moeten in alle opzichten toekomstbestendig zijn.’

cepezed: ‘Hoe sta je er persoonlijk in?’
Chantal: HollandHoutland ziet het als zijn missie om verdere opwarming van de aarde te voorkomen. We willen ervoor zorgen dat we ons houden aan het Verdrag van Parijs, dus niet meer dan 1,5 grdaen opwarming in 2050. Het frustreert mij dat de huidige klimaatmaatregelen hier geen rekening mee houden. In feite worden we ‘gerustgesteld’, want als we zo doorgaan als we nu doen komen we in 2050 ver boven die 1,5 graden uit. Met de huidige energiemaatregelen voorspel ik over twee of drie jaar een ‘CO2-lockdown’. Wat de bouwsector kan doen is: helemaal niet bouwen, kiezen voor hergebruik en recycling, zo min mogelijk materiaal gebruiken, en bij nieuwbouw kiezen voor biobased materiaal. Ik zie dat als een kans voor de bouwsector. Net als de meeste mensen vind ik het persoonlijk moeilijk om te veranderen. Het helpt als er een business-opportunity is. En als je uit kunt gaan van data, zodat het precieze effect van bepaalde keuzes duidelijk is. In dit geval zijn de effecten eigenlijk buitengewoon helder. Met biobased materiaal bouwen we gezondere huizen, bouwen we sneller en met minder negatieve impact, en bouwen we adaptief – we houden rekening met toekomstige generaties. Al met al een positieve missie om je op te focussen.

meer over de cepezed Green Week
• Green Week bij cepezed
• Andy van den Dobbelsteen: denk ‘beyond the building’
• Menno Rubbens: op naar een intrinsiek circulaire bouwwereld
• Joost Jacobi: de ins en outs van ‘watercirculair ontwerp’
• MOR studio: architectuur moet iets positiefs achterlaten in plaats van iets opgebruiken