Dat duurzaamheid bij cepezed op de eerste plaats komt, bewees Jasper Manders vandaag in zijn lezing over circulair bouwen. De lezing hoort bij de serie van 5 die we van 9-13 oktober organiseren in het kader van Green Week.
circulair centrum
Jasper Manders is sinds 2016 architect bij cepezed. Vandaag liet hij zien wat er als ontwerper allemaal op je pad komt als je bijna 100 procent circulair bouwt. Het Circulair Centrum Nederland, dat in opdracht van demontagebedrijf Lagemaat wordt gebouwd in Heerde, diende daarbij als voorbeeld. Dit centrum wordt gebouwd met onderdelen van de Prinsenhof in Arnhem, voorheen in gebruik als Provinciehuis. Het gaat om kozijnen, glas, binnenwanden en prefab-betonelementen. Maar er worden ook onderdelen hergebruikt van een busstation in Zaandam (liggers) en een Bidfood-gebouw in Ede (staalconstructie).
ken je voorraad
Het mooie is dat het Circulair Centrum straks bedoeld is voor educatie over circulariteit en er nu, van het ontwerp alleen al, reeds veel wordt geleerd. Zoals dat het bij het ontwerpen belangrijk is om je voorraad te kennen, inclusief alle specifieke eigenschappen. Dit lijkt een open deur, maar is nog niet makkelijk om praktisch te organiseren. Niet alle informatie is op voorhand beschikbaar, omdat de Prinsenhof uit een tijd stamt waarin materiaalpaspoorten en as-built-documentatie nog niet bestonden. Het 'ontdekken' van de producten waar je mee ontwerpt is een continu proces.
harmonicazone
Een andere belangrijke conclusie is dan ook dat een ontwerp flexibel moet zijn, gezien de oogst van materiaal die gaandeweg nog plaatsvindt. cepezed loste dit op met ‘harmonicazones’ tussen de 3 bouwdelen, te weten de hal voor opslag van materialen, de werkplaats om het materiaal te bewerken en testen, en het bouwdeel voor educatie. Dit biedt letterlijk de ruimte om aanpassingen op te vangen.
bim biedt grip
Het BIM-team van cepezed droeg bij aan het ontwerp van het Circulair Centrum door een slimme tool te ontwikkelen, waarmee alle geoogste elementen een koppeling hebben met een digital-twin. Zo zorgen we ervoor dat voor het ontwerp niet meer materiaal gebruikt wordt dan voorhanden is. De tool biedt grip als er in het ontwerp met elementen wordt geschoven. Jasper: 'Dit is belangrijk als je met een eindige voorraad werkt, maar tegelijkertijd zoveel mogelijk geoogst materiaal probeert toe te passen.' Het programma is natuurlijk ook bruikbaar voor nieuwe, toekomstige projecten.
case study
Er valt over deze case study nog veel meer te vertellen, wat we de komende tijd ook zeker zullen doen. De belangrijkste lessen zijn volgens Jasper vooralsnog dat een flexibel, ‘tolerant’ ontwerp de hoeveelheid hergebruikte elementen aanzienlijk verhoogt en dat een complex oorspronkelijk ontwerp veel ontwerpinspanning vergt bij hergebruik - en een grote aanpasbaarheid bijgevolg minder. Kortom, sorteer in je ontwerp voor nieuwbouw en circulaire bouw alvast voor op mogelijk hergebruik.
Wil je meer weten over de duurzame aanpak van cepezed of Green Week 2023? Lees hier het interview van Tatjana Anholts.
circulariteit vraagt lenigheid van architect
