Wereldwijd is een wedloop gaande van de hoogste houten hoogbouw. De meeste houten hoogbouw is een verlijmde constructie van cross laminated timber (CLT) of laminated veneer lumber (LVL), beide een soort super plywood. In Nederland draagt het Rijksvastgoedbedrijf met een aantal ambitieuze hoogbouwprojecten bij aan de transitie van skyscraper naar ‘plyscraper’. Een transitie die alles te maken heeft met het Akkoord van Parijs, want hout slaat CO2 op en komt uit een hernieuwbare bron, waarmee het al in de bouwfase helpt de CO2-footprint te reduceren.
Toch is het een verrassende keuze, omdat hout niet per se geschikt is voor hoogbouw. Om de draagconstructie sterk genoeg te maken, zijn forse kolommen en balken nodig. En trillingen, geluidseisen en brandgedrag vormen een uitdaging, net als het ontwerpen van een goede biobased-gevel. Dichtingen, de juiste pakketopbouw en brandweerstanden liggen sinds het drama van de Grenfell Towers in Londen onder een vergrootglas. Veelal wordt dit opgelost met een hybride gevel, waarin ander materialen zijn toegevoegd. Ook de constructies bestaan uiteindelijk onontkoombaar uit hout met staal of beton.
Wellicht biedt ook een ander soort hybride uitkomst? Ik denk dan aan het grote aantal verouderde, bestaande gebouwen uit de laatste veertig jaar. Met een nurks casco van beton, een matige ruimtelijke kwaliteit en verouderde gevels en installatiesystemen. ‘Afgepeld’ is zo’n casco een perfecte drager voor uitbreidingen die, mits slim geplaatst, de kwaliteit van het hele gebouw verbeteren. Deze op- en aanbouwen kunnen juist gemaakt worden in lichte prefab-bouwsystemen van hergebruikt materiaal en hout.
Zo voorkom je sloop, creëer je duurzame gebouwen en verdicht je het bestaande stedelijk weefsel op een vanzelfsprekende manier: drie vliegen in één klap. Wat niet wil zeggen dat de overheid geen krachtig signaal geeft met een uitvraag als die voor de plyscrapers en daarmee bouwers en ontwerpers uitdaagt tot innovatie.
ronald schleurholts
architect-partner cepezed
column: Hybride of Plyscrapers?
