Hoewel de kortste dag op 21 december al gepasseerd is, lijken de huidige dagen nog donkerder en somberder dan de ‘knusse’ decemberdagen. ”Heb jij de zon nog gezien de afgelopen week?’’, hoorde ik collega’s vragen. Ook op de radio was het onderwerp van gesprek: juist deze grijze dagen blijken mensen slechter te slapen door gebrek aan daglicht.
Gebouwen zijn meestal zo ontworpen dat het binnenklimaat eigenlijk altijd een grauwe januaridag benadert: met lage lichtniveaus en vaak eentonig, ‘plat’ licht. De uitvinding van het kunstlicht en de airconditioning zijn daaraan belangrijk debet. Volgend daarop ontstonden vooral in de Verenigde Staten gebouwen waarin de werkplekken zich bevinden op enorme vloervelden verlicht door eindeloze rijen TL-bakken en geventileerd met (zo we nu weten) ziekmakende airconditioning.
De mens is geëvolueerd in de flux van steeds wisselende daglichtniveaus en donkere nachten. Wetenschappers hebben aangetoond dat het lichaam de wisseling in kleurspectrum en intensiteit nodig heeft om de biologische klok te ‘herijken’, deze stuurt de aanmaak van hormonen. Koeler, harder ochtendlicht maakt je alert, terwijl warm en zacht avondlicht de aanmaak van melatonine stimuleert en daarmee rustig en slaperig maakt. Daglicht blijkt ook een belangrijke bijdrage te leveren aan het geestelijk welzijn: het helpt tegen depressies en wordt bijvoorbeeld ook ingezet voor de regulatie van dag- en nachtritmes bij dementiepatiënten.
Een eigentijdse kantoorwerkplek heeft een lichtniveau van zo’n 500 lux op het werkblad. Een woninginterieur haalt doorgaans hooguit 100 tot 200 lux. Ter vergelijking: afhankelijk van het weer en de luchtgesteldheid levert de zon een lichtwaarde tussen zo’n 10.000 en 130.000 lux. Daarvan kunnen we veel meer dan nu het geval is in onze gebouwen toelaten. Een uurtje zonlicht per dag is bovendien al voldoende om je winterblues te bestrijden. Voor je geestelijke en fysieke welzijn ga je in je lunchpauze dus even naar buiten voor een louterende fotonendouche.
Ronald Schleurholts, architect partner cepezed
Cobouw, 15 januari 2019
fotonendouche
