Intelligent Design is een uit de Verenigde Staten overgewaaid concept dat met enige moeite probeert de wetenschappelijke uitkomsten van de evolutie te combineren met het (meestal christelijke) geloof. De basisgedachte: de natuur is zo bijzonder, uniek en ingenieus dat ze wel geschapen moet zijn door een bovennatuurlijke designer. De natuur als intelligent ontworpen product, dat zelf intrinsiek ook intelligent is. Deze intrinsieke intelligentie is echter schijn; de natuur brengt weliswaar fantastische oplossingen voort, maar deze berusten op miljoenen jaren van trial and error, waarin alle niet-passende oplossingen zijn afgevallen. De natuur is zelf niet in staat te denken, te abstraheren, vooruit te kijken en consequenties van keuzes vooraf te wegen. Er lijkt op aarde maar een enkel organisme te zijn dat hiertoe werkelijk in staat is en dat is de mens.
Niet dat we van die gave bovenmatig gebruik maken. Vaak liggen aan onze handelingen en acties meer intuïtieve, instinctmatige en soms zelfs volslagen irrationele impulsen ten grondslag. Dat maakt het leven ook onverwacht en spannend, maar voor veel problemen en toekomstvraagstukken zijn toch de processen waarin we vooruitkijken, overwegingen maken en met de kennis en inbreng van collectieve denkkracht tot integrale oplossingen komen het meest inspirerend.
Tijdens de jurering van de Rijnlandse architectuurprijs kwam ik een mooi voorbeeld tegen van collectieve, interdisciplinaire vindingrijkheid: het Kustwerk Katwijk combineert een waterbouwkundig kustverdedigingswerk met een praktische parkeergarage, een autoluwe boulevard en een royaal, breed duinlandschap. Een lichtend voorbeeld voor de veelal treurige badplaatsen aan de Noordzeekust. Maar ook een gebouw dat niet echt een gebouw is, maar meer een stukje intelligent ontworpen Hollandse ‘natuur’.
Ronald Schleurholts, directeur-architect cepezed, Delft
Cobouw, 5 november 2015
intelligent design
