Al direct aan het begin van mijn studie werd ik berispt voor schaamgroen. Met bomen op de voorgrond had ik een nette geveltekening wat verlevendigd. De docent was onverbiddelijk: een goed gevelontwerp hoef je niet te verbloemen.
Maar wie de laatste tijd de architectuur volgt, ziet dat groen in visualisaties tegenwoordig welig tiert. Zowel begroeide gevelvlakken als hele bomen of soms zelfs complete bossen op of aan gebouwen zijn inmiddels bijna standaard features. Het door Stefan Boeri ontworpen project Bosco Verticale in Milaan is voor deze trend een belangrijke inspirator. De twee appartemententorens zien er dan ook spectaculair uit. Over hun volle 110 m hoogte hebben ze grote uitkragende balkons die allemaal zijn gevuld met weelderige bomen.
Er zijn echter ook keerzijden. Natuurlijk is er wat constructieve krachtpatserij nodig, maar daarnaast is het onderhoud van al dat groen zo’n klus dat het is ondergebracht bij een professionele partij die er de handen aan vol heeft. De servicekosten daarmee gemoeid maken de appartementen alleen betaalbaar voor topinkomens als van advocaten en profvoetballers. Een ‘bold statement’ als Bosco Verticale is geweldig. Maar toepassing van het concept in de Nederlandse context? En al helemaal bij woongebouwen voor modale inkomens? Met de Nederlandse bouwcultuur kun je al vraagtekens plaatsen bij de werkelijke groenkwaliteit ten tijde van oplevering, maar zeker de lange termijn stemt tot zorg. Hoe levensvatbaar zijn deze bomen? Wie gaat het onderhoud bekostigen? Het risico is levensgroot dat ze na verloop van tijd letterlijk verworden tot groen waarvoor je je gaat schamen.
Ik pleit dan ook voor een wat terughoudender omgang met spektakelgroen en stel voor vooral in te zetten op vergroening van de gebouwde omgeving die wel levensvatbaar is. Bijvoorbeeld in de vorm van daktuinen en polderdaken die ook functioneren als waterretentie en bovendien de biodiversiteit stimuleren. Ook vergroening van de directe omgeving van gebouwen draagt bij tot deze veel effectievere strategie.
Ronald Schleurholts, architect partner cepezed
Cobouw, 13 februari 2019
schaamgroen
